مراقبت های پس از درمان ریشه دندان (عصب کشی) در کلینیک دندانپزشکی لیان شهریار دکتر کمالی

مراقبت های پس از درمان ریشه دندان (عصب کشی) root canal treatment

درمان ریشه دندان که در میان عموم مردم به اشتباه به عنوان “عصب کشی” شناخته می شود، یکی از روش های ترمیمی و حفظ دندان است که در مواردی که پوسیدگی یا عفونت به پالپ دندان (بافت نرم حاوی عصب و عروق خونی) رسیده باشد، انجام می شود. این درمان شامل خارج کردن بافت عفونی یا ملتهب، تمیز کردن و شکل دادن کانال های ریشه، و در نهایت پر کردن و مهر و موم کردن آنها برای جلوگیری از ورود مجدد باکتری ها است.

اگرچه این روش در بیشتر موارد موفقیت آمیز است، رعایت مراقبت های پس از درمان برای کاهش عوارض احتمالی و تسریع بهبودی ضروری است. در این مقاله، به طور جامع به مراقبت های پس از درمان ریشه دندان، علائم طبیعی و غیرطبیعی پس از درمان، توصیه های غذایی، داروهای مورد نیاز، و زمان مراجعه به دندانپزشک می پردازیم.

۱. انتظارات پس از درمان ریشه دندان

بلافاصله پس از اتمام درمان ریشه، ممکن است برخی علائم موقتی را تجربه کنید که طبیعی هستند و معمولاً طی چند روز تا یک هفته برطرف می شوند. این علائم شامل:

• درد و ناراحتی خفیف تا متوسط: از آنجا که در طول درمان، بافت عصبی و عروقی دندان خارج می شود، ممکن است التهاب موقتی در ناحیه اطراف ریشه ایجاد شود. این التهاب می تواند باعث درد شود که با داروهای مسکن تجویز شده قابل کنترل است.

• حساسیت به فشار یا ضربه: دندان درمان شده ممکن است در روزهای اول به فشار (مثلاً هنگام جویدن) حساس باشد.

• تورم مختصر لثه اطراف دندان: در برخی موارد، لثه اطراف دندان ممکن است کمی متورم شود که با کمپرس سرد و مصرف داروهای ضدالتهاب بهبود می یابد.

• احساس بی حسی یا گزگز: در صورتی که از بی حسی موضعی استفاده شده باشد، ممکن است تا چند ساعت پس از درمان، بی حسی در ناحیه لب، زبان یا گونه باقی بماند.

طبق آمار، حدود ۹۰ درصد بیماران پس از درمان ریشه، یا دردی ندارند یا درد آنها بسیار خفیف و قابل تحمل است. تنها در موارد نادر، درد شدید یا طولانی مدت رخ می دهد که نیاز به پیگیری دارد.

۲. مراقبت های فوری پس از درمان (۲۴ تا ۴۸ ساعت اول)

در ساعات اولیه پس از درمان ریشه، رعایت نکات زیر به کاهش درد و التهاب کمک می کند:

الف) کنترل درد و التهاب

• مصرف مسکن ها مانند ایبوپروفن (ادویل) یا استامینوفن (تیلنول) طبق دستور دندانپزشک.

• در صورت تجویز آنتی بیوتیک (مثلاً در موارد عفونت شدید)، دوره درمان را کامل کنید.

• استفاده از کمپرس سرد روی صورت در ناحیه درمان شده (۱۵ دقیقه در ساعت) برای کاهش تورم.

ب) پرهیز از فشار دادن دندان درمان شده

• تا ۲۴ ساعت اول از جویدن غذا با طرف درمان شده خودداری کنید.

• از گاز گرفتن غذاهای سفت یا جویدن آدامس پرهیز کنید.

ج) مراقبت از موقت پانسمان (در صورت وجود)

• اگر دندان شما موقتاً پر شده است، تا زمان مراجعه بعدی برای ترمیم دائم، از فشار آوردن به آن خودداری کنید.

۳. مراقبت های بلندمدت پس از درمان ریشه

تا زمانی که دندان به طور کامل ترمیم نشده (معمولاً با روکش)، رعایت موارد زیر ضروری است:

الف) رعایت بهداشت دهان و دندان

• مسواک زدن به آرامی و استفاده از نخ دندان (با احتیاط در ناحیه درمان شده).

• استفاده از دهانشویه آنتی باکتریال (در صورت توصیه دندانپزشک).

ب) تغذیه مناسب

• مصرف غذاهای نرم مانند سوپ، پوره، ماست و تخم مرغ در روزهای اول.

• پرهیز از غذاهای سفت، چسبنده یا بسیار گرم/سرد که ممکن است باعث شکستن دندان موقت یا تحریک ناحیه شوند.

ج) اجتناب از عادات مضر

• سیگار کشیدن و مصرف الکل می تواند روند بهبودی را کند کند.

• جویدن ناخن یا اشیاء سفت ممکن است به دندان آسیب بزند.

۴. علائم هشداردهنده که نیاز به مراجعه فوری دارند

در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید:

• درد شدید و غیرقابل کنترل با مسکن های معمولی.

• تورم قابل توجه در صورت یا لثه که پس از ۲-۳ روز بهبود نیابد.

• تب یا علائم عفونت (مانند چرک، بوی بد دهان).

• شکستن پرکردگی موقت یا لق شدن آن.

• حساسیت طولانی مدت به گرما یا سرما.

۵. اهمیت ترمیم نهایی دندان (روکش گذاری)

از آنجا که دندان پس از درمان ریشه شکننده می شود، معمولاً توصیه می شود که با روکش محافظت شود تا از شکستگی در آینده جلوگیری شود. عدم انجام این کار ممکن است منجر به شکستن دندان و نیاز به کشیدن آن شود.

۶. نتیجه گیری

درمان ریشه دندان یک روش بسیار موفق و رایج برای نجات دندان های آسیب دیده است. با رعایت مراقبت های پس از درمان، می توانید بهبودی سریع تر و بدون عارضه ای داشته باشید. در صورت بروز هرگونه نگرانی، با دندانپزشک خود مشورت کنید تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.

با پیگیری دقیق دستورالعمل های ارائه شده، دندان شما می تواند سال ها به خوبی عملکرد طبیعی خود را حفظ کند.